Από την θεωρία στην πράξη

Ή μάλλον στην θεωρητική προσέγγιση της πράξης μιας και ο χώρος δεν προσφέρεται ακόμα για πράξεις.

Είναι άραγε η μοναδική πράξη που δύναται να κάνει ένας πολίτης η άσκηση του εκλογικού του δικαιώματος; Σίγουρα όχι. Η ψηφοφορία ίσως είναι και η απλούστερη πράξη σε ένα δημοκρατικό πολίτευμα, και ίσως και η μοναδική που αντιβαίνει στις ιδιότητές του. Το σημαντικότερο κομμάτι είναι η προεργασία και η μετέπειτα δράση. Η επίδραση που έχει στην επιλογή ανάμεσα σε διαφορετικές απόψεις, στην δημιουργία προγράμματος, την διαμόρφωση του σχεδίου εκτέλεσης του προγράμματος και αργότερα στην ευφυή και ικανή εκτέλεση αυτού του σχεδίου είναι πολύ πιο σημαντική. Ίσως όλα αυτά ακούγονται σαν κομμάτια του κομματικού σχεδιασμού, αν όχι μηχανισμού. Εδώ έγκειται το πρώτο μεγάλο λάθος του πολίτη. Τα κόμματα δεν μπορούν παρά να κλέβουν ιδέες από τους πολίτες. Πρώτα απ’ όλα επειδή και τα ίδια αποτελούνται από πολίτες. Αλλά κυρίως γιατί το πολίτευμα δικαιώνει αυτόν που έχει καταφέρει να συμπτύξει σε ένα πρόγραμμα τις περισσότερες και πιο αντιπροσωπευτικές απόψεις.

Οι δύσπιστοι θα επαναλάβουν ότι αυτό θα συνέβαινε μόνο σε μία κοινωνία όπου όλοι ψήφιζαν με γνώμονα το συλλογικό καλό και όχι το προσωπικό συμφέρον. Όμως το πιο αντιπροσωπευτικό αποτέλεσμα μιας ψηφοφορίας θα ήταν αυτό ακριβώς όπου όλοι ψηφίζουν στυγνά με γνώμονα το προσωπικό συμφέρον. Μόνο έτσι θα συλλέγαμε την πραγματική συλλογική άποψη για το κοινό καλό. Η συλλογή όλων των υποκειμενικών απόψεων θα οδηγούσε στην απόλυτη αντικειμενικότητα. Για αυτόν τον λόγο ο πολίτης τείνει να αποποιείται των βασικών του ιδιοτήτων κατά την διαδικασία των εκλογών. Το σημαντικότερο κομμάτι πάντως παραμένει το πριν και το μετά από αυτήν την διαδικασία.